Билиҥҥи кэмҥэ мобильнай сибээс уонна интернет ситимэ дохсуннук сайдан, мобильнай түөкүннээһин көрүҥнэрэ сылтан сыл элбээн, кэҥээн иһэллэр. Үөһээ Бүлүү оройуонугар 2024 сыл туругунан мобильнай сибээс уонна интернет ситимин нөҥүө 14 холуобунай буруй оҥоһулунна, ол иһигэр түөкүннээһин 10 түбэлтэтэ таҕыста, туора киһи банковскай картатыттан көҥүлэ суох харчытын апчарыйыы 5 чахчыта биллибитэ. Ол түмүгэр биир дойдулаахтарбытыгар 1 196 250 солк. суумалаах хоромньу оҥоһуллубута.
2025 сыл кэм кэрчигэр бу буруйдар ахсааннара номнуо 3 чахчыта биллэн, холуобунай дьыалалар тэрилиннилэр, уопсайа 249 328 солк. суумалаах хоромньу оҥоһуллубута чуолкайданна.
Түөкүттэр эмсэҕэлэнээччилэргэ араас тэрилтэ үлэһитэ буолабын диэн эрэннэрэн, итэҕэтиилээхтик саҥаран-иҥэрэн, сөптөөх тыллары туттан итэҕэлгэ киирэллэр. Ону таһынан билигин барыта онлайн, дистанционнай атыы-эргиэн, араас өҥөлөр күүскэ сайыннылар. Түөкүттэр маны эмиэ туһанар буоллулар. Билиҥҥи олоххо дьон бары “Госуслуги” анал сыһыарыы өҥөтүнэн туттар. Түөкүттэр маны эмиэ судургутук туһанар буоллулар. Ол эбэтэр сокуонунан көмүскэнэр тус олохторун, дааннайдарын анал бырагыраама көмөтүнэн сыһыарыыларга алдьатан киирэн, уоран, туора дьон аатыттан бааннартан чэпчэкитик бэриллэр миркозайм кредиттары ылаллар. Итинник түөкүттэргэ эдэр да, кырдьаҕас да дьон түбэстэ.
Биллибэт киһи төлөпүөн нөҥүө этэрин толорорго ыксаамаҥ. Ол оннугар кэпсэтэ олорор дьону кытта сибээһи быһан баран бааннарга эрийэн, эбэтэр баан дьиэтигэр баран, тус дааннайдаргытын бэрэбиэркэлээҥ.
Түөкүттэр киһи психологиятын чинчийэн, үчүгэйдик үөрэтэн, араас ньыманы тутталларын умнумаҥ, албыҥҥа киирэн биэримэҥ диэн сэрэтэбит.
Яна Петрова,
улуустааҕы Ис дьыала отделын ырытыыга, былааннааһыҥҥа уонна хонтуруолга бөлөҕүн инспектора