Аан дойдутааҕы дьахталлар күннэрин көрсө улууспут кэрэ аҥардарын, мааны хаһаайкалары кытары сүрэхтэрин сылаанньытар сөбүлүүр дьарыктарын туһунан кэпсэттим.
«Сөбүлүүр дьарыкпынан баҕа санаабын толорбутум”
Мария Аркадьевна Мегежекская Дүллүкүттэн төрүттээх, И.Н.Барахов аатынан 1-кы нүөмэрдээх орто оскуолаҕа технология учууталынан ситиһиилээхтик үлэлиир. Кэргэннээх, 2 уол оҕолоох — улахана 20-лээх, кырата 18-таах. Кэргэнэ Ростелекомҥа килийиэннэри кытары үлэҕэ маастар. Мария Аркадьевна иллэҥ кэмигэр сахалыы тыыннаах таҥаһы-сабы тигэр, киэргэллэри оҥорор. Быйыл иистэммитэ 15-с сыла.
- Иллэҥ кэммэр ииһинэн дьарыктанабын. Санаабар күүс биэрэр курдук, баҕа санааларбын толоробун. Иискэ дьоҕурдааҕым 3 сааспыттан биллибит, кыптыыйы көрдүм да туох харахпар түбэспитин кырыйа сылдьар үһүбүн. 11-с кылааска үөрэнэ сырыттахпына, эбээм иискэ сыһыаннааххын, туттарын-хаптарын ураты, чэбэр ыраас диэн таайым иистэнэр массыынатын бэлэхтээбитэ. Оннук хаалан хаалтын кэннэ кыра уолум 3-тээҕэр ыаллыы олорор кыыһым «баһаалыста оҕобор киэһээҥҥи былааччыйата тик” диэн көрдөспүтэ. Дьэ, ол кэннэ дьон ол былааччыйабын көрөн, астынан, сакаастар киирэн бартара. Иискэ ким да үөрэппэтэҕэ, айылҕа бэйэтэ бэлэхтээбит дии саныыбын.
14 киистэн сахалыы танас тикпиппинэн Москва куоракка буолбут куонкуруска кыттан 1 вице-мисс аатын ылта, ол мин саамай киэн туттар үлэбинэн буолар. Ис дууһабыттан тигэр буоламмын үлэлэрим бары да күндүлэр. Билигин саха сирин араас муннуктарыттан сахалыы таҥастары сакаастыылларыттан, үлэбин сыаналыылларыттан наһаа астынабын.
2013 с. Д.С.Спиридонов аатынан 4-с нүөмэрдээх оскуола дириэктэрэ Ю.В.Кынатов үлэлии кэл диэн ыҥыран ылта. Бэйэм идэм иитээччи буолан, бастаан ыарырҕаппытым. Онтон технология учууталын үөрэҕэр үөрэнэн, сайдан, үлэлээн, дьэ, ылсыбытым.
Бу иистэнэрбэр кэргэним, оҕолорум олус көмөлөһөллөр. Дьиэ үлэтин, ас астааһынын барытын бэйэлэрэ гыналлар. Бэйэм иистэнэн улахан баҕа санаабын толорбутум, ол курдук 1,5 сыл күүстээхтик иистэнэн, кирэдьиит киирбэккэ эрэ бэйэм бырайыакпынан баҕа санаам дьиэтин туттарбытым.
«Бу кэмҥэ киэн туттарым — бэйэм таптыыр идэлээхпин»
Александра Антонова 1989 сыллаахха Үөһээ Бүлүү нэһилиэгэр Алексеевтар дьиэ кэргэттэригэр иккис оҕоннон күн сирин көрбүтэ. Билигин «Beauty_bar_vxv» салонугар кэрэ аҥаардарга тыҥырах оҥороруутунан дьарыгырар. 2009 с. ыал буолан Антонова диэн араспаанньаламмыта, уоллаах кыыс оҕолордоох. Иллэҥ кэмигэр мас тардыһыытынан дьарыктанар.
— Иллэҥ кэммэр иистэнэрбин сөбүлүүбүн, спордунан дьарыктанабын, Үөһээ Бүлүү улууһун мадьынылар (мас тардыһыытын) хамаандаларыгар киирэбин. Онтон идэм туһунан кэпсиир буоллахха, аан бастаан бэйэм хас биирдии кэрэ аҥар курдук салоҥҥа тыҥырах оҥорторор этим. Көрдөххө, миэхэ олох судургу эбит диэн санааҕа киирбитим, Ол иһин араас үөрэххэ уонна маастар — кылаастарга сылдьан саҕалаабытым, бу эйгэҕэ үлэлииргэ сертификат ылбытым. Аан бастаан саҕалыырбар Аан дойдутааҕы дьахталлар күннэрин көрсө кэргэним тыҥырах оҥорор аппарат бэлэх ууммута. Маҥнайгы клиеннарым дьүөгэлэрим, эдьиийдэрим буолбуттара. Илиибин үөрэтэ түһэн баран Дьокуускай куоракка салоҥҥа үлэлээн саҕалаабытым. Ковид ыарыыта саҕаламмытыгар дойдубутугар сайылыы кэлэн баран устатынан олохсуйа хаалбыппыт. 2021 сылга манна Үөһээ Бүлүүгэ анал хос булан, профессиональнай оборудование ылынан, кэрэ буолуу салонун арынан, идэ оҥостон үлэлээн саҕалаабытым. Кэрэ аҥардары өссө кыраһыабай оҥорорбун, миигиттэн үчүгэй настырыанньалаах баралларын сөбүлүүбүн. Бу кэмҥэ киэн туттарым — бэйэм таптыыр идэлээхпин, бас билинэр салоннаахпын, кимтэн да тутулуга суох көҥүл үлэлээхпин.
Кэрэ аҥаардарга баҕарыам этэ уһун дьоллоох олоҕу, наар кэрэҕэ тардыһыҥ, сөбүлүүр идэҕитинэн дьарыктаныҥ, таптааҥ-тапталлаах буолуҥ.
“Киһи сатыырын киһи сатыахтаах”
Нюргуяна Александровна Онуфриева Үөһээ Бүлүүттэн төрүттээх. Үс кыыс күн-күбэй ийэтэ, тапталлаах кэргэн. «Натали” маҕаһыыҥҥа үлэлиир. Нюргуяна “Киһи сатыырын киһи сатыахтаах” диэн толлон турбакка илиинэн ону-маны оҥорорун сөбүлүүр. Ааспыт сылтан гипсэнэн умсугутуулаахтык дьарыктанан араас дьэрэкээн сувенирдары оҥорор.
- Куйаар ситиминэн көрөн үөрэммитим, формулатын үөрэтэн хас да гипса арааһын ылан боруобалаабытым. Билигин дьиэ кэргэн статуэткаларын оҥоробун. Бастаан пластилинынан макет айабын-тутабын, онтон форматын устан ылан ол онно гипс кутабын. Молду силиконовай герметигынан оҥостобун. Сувенирдарбын тутан-хабан, хаста да төхтөрүйэн таһаарабын, сыыһа да баар буолааччы. Оҕо сылдьан көннөрү уруһуйдааччым, лепкаҕа биир да үөрэххэ сылдьыбатаҕым.
- Үөһээ Бүлүүгэ гипсанан дьарыктанар дьон элбэхтэр, үгүстэрэ бэлэм молданан сувенирдары оҥороллор, ол иһин оҥоһуктарбын ураты гынаарыбын бэйэм молду оҥорорго санаммытым. Бэйэм оҥорбут молдум хаста даҕаны туттуллар эрээри начаас элэйэр буолан саҥаттан саҥа фигура айа сатыыбын.
Саҥа дьыл иннинэ оскуола оҕолоругар харыйа оонньуурдарыгар маастар-кылаас ыыта сылдьыбытым. Билигин маастар-кылаас оҥорботум буолуо, тоҕо диэтэр формабын ситэрэн концелярскай уонна анал скальпелинэн кыһан оҥоробун.
“Дьарыгым миэхэ дуоһуйууну, дьолу, сырдыгы бэлэхтиир”
Мария Николаевна Платонова Үөһээ Бүлүү Намыттан төрүттээх. Кэргэннээх, икки уоллаах кыыс оҕолордоох. Ветеринарнай управлениеҕа бэтэринээр тэрээһиннэрин тэрийэр салаа специалиһынан үлэлиир. Кэлиҥҥи 20 сылтан бэттэх иллэҥ кэмигэр интерьер дизайнын оҥоруутунан дьарыктанар.
- Куйаар ситимигэр 2018 сыллаахтан биир наһаа үчүгэй блогер Иоланта Федотова диэн кыыһы көрөр буолбутум. Киниэхэ 2019 сыл ахсынньытыгар онлайн оскуолатыгар үөрэнэ киирбитим. Бүтэрбитим буоллар үрдүк үөрэхтээх дизайнер дипломун ылыахтаах этим, ол эрээри «3-д max” диэн бырагырааманы ыарырҕатаммын ситэри кыайан үөрэммэтэҕим. Кэлин отой да үлэм уларыйан бириэмэм онно тиийбэт буолан тохтоппутум. Ол сылдьан синбиир умнубатаҕым, кылгас куурустарга үөрэнэн сертификат ылаттаабытым. Дьонум, доҕотторум көрдөһүүлэринэн дьоҕус бырайыактары оҥорор этим. Онтон бу кэлин мин холбор икки улахан бырайыактары оҥордум уонна ситэри үөрэнэрим наада диэммин үөрэхпин салҕаан эрэбин. Эмиэ тохсунньу 1 күнүттэн, 5 сыл буолан баран, арааската хайаан да бүтэриэхпин наада быһыылаах диэн санааҕа кэллим, тоҕо эрэ эргийэн кэлбит эбит. Кууруһум иһэ уларыйбыт буолан эмиэ саҥаттаан үөрэнэн саҕалаатым. Этэҥҥэ хаалбакка үөрэннэхпинэ 3 ыйынан «Дизайнер-декоратор” идэлэниэхтээхпин, онтон салгыы үс ыйы үөрэннэхпинэ «Дизайнер-проектировщик” буолуохтаахпын. Ол мин баҕа санаам.
- Бастакы олоххо киирбит бырайыагым — ЗАГС хоһо. Подрядчик Василий Дмитриевич оҥорон көрүөххэ, хайдах буоларын харахпын көрүөхпүн баҕарабын диэбитин холонон көрбүтүм. Утверждение ааһан үлэҕэ киирбитэ. Бу бырайыагынан заказчик бэйэтэ көрөн хайдах баҕарарынан оҥорор, үүт-үкчү буолбатах буолуон эмиэ сөп.
Бу дьарыгым миэхэ дуоһуйууну, дьолу, сырдыгы бэлэхтиир. Саҥаны, кэрэни дьоҥҥо оҥорор олус үчүгэй. Көннөрү чертежтартан сыалай дьиэ оҥоһуллан бүттэҕинэ олус астынабын. Эрдэ хайдах буолуоҕун ойуулаан көрөбүн.
Саҥа үөрэнэ сылдьар буоламмын бырайыактарым учебнайдар. Эрдэ оҥорбут үлэлэрим дьоҥҥо көмөлөһөн, сорохторго смета суоттуулларыгар, сорохторго объектара хайдах буоларын сэгэтэн көрүөхтэрин баҕаралларын оҥорон биэрбитим, ол иһин олортон олоххо киирбит биир улахан үлэм – “Сулус” банкеттыыр саалата буолар. Билигин биир бырайыагы ылса сылдьабын, чааһынай дьиэ саалатын оҥоробун. Ити курдук сүрүн үлэм, үөрэҕим быыһыгар кыра-кыра үлэлэри ылсабын.
Үөһээ Бүлүүбүт бары кэрэ аҥардарыгар уонна бэйэбэр инникитин ситиһиилэри баҕарабын, санаабыппыт сатана, сайда, тупса турдун. Өрүү олоххо кэрэни кэрэхсээн үөрэ-көтө, дьоллоно, дуоһуйа, сырдыгынан сыдьаайа сылдьыаҕыҥ диэн кэлэн иһэр мааны бырааһынньыкпытынан барыгытыгар баҕа санаабын тиэрдэбин.
Мария Васильева