Быйыл сайын мин куоракка киирэ сылдьан көрбүтүм- дьоммут туран бары сэлээппэлэнэн хаалбыттар. Мин, эргэ киэпкэлээх эрэйдээх, ити соломо сэлээппэлээх дьону ордугургуу санаан сырыттым. Ити кэлин тарҕаммыт соломо сэлээппэлэрэ сорохторо буспут арыылыы саһаран, сорохторо туостуу кылбаһан-эчи киһи эрэ ымсыырыах курдуктар. Биирдэ маҕаһыыҥҥа, дьол хараҕа суох, итинник сэлээппэ атыыланарыгар түбэһэ түстүм. Өр үтүрүһэн, үчүгэй бэйэлээх саһархай сэлээппэҕэ тигистим, киэпкэбин сиэппэр угуннум, сонно маҕаһыыҥҥа сиэркилэ иннигэр, сэлээппэбин кэтэн баран көрүннүм-арыый кэҥэс да буоллар, син аҕай…
Аны уулуссаҕа сэлээппэлээх киһи быһыытынан, дьоһумсуйа соҕус аа-дьуо хаамтым. Түспүт ыалым сэлээппэбин бэркэ хайҕаатылар.
Сарсыныгар биир киоскаҕа бөппүрүөскэ ылаары тиийбиппэр, быһа биэрдилэр.
. — Көр, ити сэлээппэлээх диэн быһа биэрдилэр!- диэн биир эмээхсин миигин хайҕаабытын дуу, хомуруйбутун дуу өйдөөбөккө хаалбытым.
Дьэ ити курдук, бастаан саҥа үчүгэй бэргэһэлэнэн үөрэ-көтө сылдьымахтаатым. Онтон атын буолан барда.
Мин өрүс уҥуор, Майа сэлиэнньэтин аттыгар олоробун. Онон уу трамвайынан өрүһү туораары, билиэт ылаары уочаракка үтүрүстүм. Хаассаҕа тиийбиппэр, ким эрэ иннибэр түһэн билиэт ылла, онуоха кэннибэр хаһыытастылар:
— -Ээй, сэлээппэ, уочарата суох тоҕо киллэрэҕин?
— Чэ, чахчы сэлээппэ!
— -Чэ, сэлээппэ, ылбахтаа түргэнник!
-Трамвайга киирбитим, ханыыларым,сэлээппэлээхтэр, палубаҕа, күн уотугар олороллор эбит. Мин миэстэ көрдөөн олоотоон иһэн, ким эрэ атаҕын үктээтим. Онтум тырымнас эдэр дьахтар эбит, чаҕаара түстэ:
. — Дьону үтүктэн эмиэ сэлээппэлээх ээ, оттон культурабыт дуома ханнаный?
Трамвай тумсун диэки баран олордум. Улуу Өлүөнэни туораан сыйгытан иһэбит. Палубаҕа аллараттан оҕолоох мааны дьахтар таҕыста- хара саҥа мотуруоскалаах моттоҕор уолугар, аны баара, миигин ыйа-ыйа:
— Бобик,ол сэлээппэлээх дьээдьэ аттыгар баран олор. Мин сотору тахсыам…-диэтэ.Бүтүн бэйэбиттэн дьон туой сэлээппэбин эрэ таба көрөллөрүттэн кыһыйа саныыбын да, хайыамый?
-Таһаҕас таһар массыына үрдүгэр уонча буолан, туран эрэн, Майалаан куйуһутунан истибит.
Арай мин сэлээппэм ыраах тэлээрэн түстэ, күлсүү, үөрүү бөҕө буолла. Массыынаны тохтоттулар. Түһэн сэлээппэбин аҕаллым
Мин онтон уҥа илиибинэн тутуһабын, хаҥас илиим- сэлээппэбэр. Онон тобукпун да быһа түстүм, сэҥийэбин да бааһырбыт. Хата, сэлээппэм барахсаны харыстыахпынан харыстаатым. Ол иһэн утары иһэр массыынаҕа билэр кыыһым мичис гынарга дылы гынна. Эргиллэн эрэрим баара- сэлээппэм эмиэ ыраах кулахачыйа турда. Сорох күллэ, сорох сэмэлээтэ, бары ыгылытаннар-сүүрүүнэн сырыттым.
Сэлээппэбин үһүс мүлчү тутуубар маргыһа түстүлэр:
-Хайдах кыайтарбатах сэлээппэний?
Соруйан гынар быһыылаах… сэлээппин!
Ити сэлээппэттэн сылтаан сүгүн айанныахпыт суох.

Өссө да элбэҕи саҥарбахтаатылар, суолга хаалларыах буолан саанна. Мин диэки хатыылаах баҕайытык көрүтэлээтилэр:
— Пахай, мантыҥ от эбит дии… Ол иһин да, аныгы ыччат туох аанньа таҥастаныай?!-Сыгынньах кэриэтэ сырбаҥнаһаллар, бэл кыргыттардыын,- биир дьахтар мөҥүттэн барда.
-Бөһүөлэккэ Сарсыныгар миигин сонурҕаатылар.
Көр, Көстөкүүн куораттан сэлээппэлэнэн эҥин, күннээн тахсыбыт.
— Сэлээппэ эйиэхэ олус барар эбит ээ, Костя.
— Ким бэлэхтээтэ бу соломону, Көстөкүүн?
-Онтон эмиэ атын буолан барда.
Биһиги, биир тэлгэһэҕэ, биир дьиэҕэ икки Көстөкүүммүт иккиэн сылгыһыппыт. Урут син араспаанньабытынан араараллара. Ол аны уларыйда.
Сарсыарда олбуор ааныгар ким эрэ:
— Көстөкүүн баар дуо?-диэн сураһар.
— Ханнык Көстөкүүнү этэҕин?- диир оонньуу сылдьар кыыс оҕо.
— Ээ, оттон сэлээппэлээҕин ыҥыр.
-Кэнникинэн улам өссө быһаччы ыйытар буоллулар:
— Сэлээппэлээх Көстөкүүн баар дуо?
-Айаҕалыы сатаан, билигин бэйэм даҕаны, холобур, телефонунан маннык кэпсэтэбин:
-Ким саҥарар?-дииллэр.-Көстөкүүммүн,- диибин.-Ханнык Көстөкүүҥҥүн?-Ээ, оттон доҕор, Сэлээппин Көстөкүүн саҥарабын- диэтим да ким даҕаны миигин эндэппэт.
Бэл биирдэ оройуон хаһыатын бэдигэ миигин «Сэлээппин Көстөкүүн» диэн суруйан киирбитин билэр дьон тутуспут этилэр.
Оттон ол сэлээппэм сордоох мэлийбитэ өр буолла. Бэйэм да кэлин соччо харыстаабат этим-эмиэ ходуһаҕа, окко тоҕо кэтэн кииртим буолла? Биирдэ күнүскү омурҕаҥҥа, нарын наҥнаҕаркаан бэйэлээх хатыҥ күлүгэр тараллан сытан, нухарыйан ыллым.
Арай туох эрэ «тарк» гынар тыаһын истэн, уһуктан олоро түһэн көрбүтүм: икки оҕус били сэлээппэм сордооҕу икки өттүттэн ытыран баран тардыалаһа тураллар эбит. Үөгүлээбитинэн, ойон турдум. Оҕустарым икки аҥы ыстаннылар- сэлээппэбин үллэстэн бардахтара ол.
Онтон ыла сэлээппэм суох. Ол да буоллар, колхозка тиэхэлээх дьон син биир «Сэлээппэ Көстөкүүн’ диэн ааттыыллар… Ити хайдаҕый ээ, атастарыам?
Хата, ситэри саҥа сэлээппэ атыылаһыам ээ. Сэлээппэ Көстөкүүн буолан баран, хайдах сэлээппэтэ суох сылдьыамый? Оннук буолбат дуо?

Николай Габышев.

Читайте дальше